سلام مکس | زندگینامه سم لیک

مرز بین شناخت انسانها تفاوت در دیدگاهها و نوع تفکر آنها است. خیلی ها میگویند معیار تفاوت انسانها در نوع انتخابهایشان است ولی باید بدانیم انتخابها در گرو نوع تفکر و تحلیل انسانها است. دو شخصیت مکس پین و آلن ویک هر دو با چالش های متفاوتی در زندگی رو به رو شدند. هر دو شخصیت درون گرا و در عین حال مصمم و جدی بودند. هر دو دچار نوعی سردرگمی و در عین حال دارای امید زیادی در رسیدن به آمال خویش بودند. هر دو انسانهایی احساسی و عاشق پیشه,یکی در کشاکش بین عشق و وظیفه و دیگری در کشاکش بین واقعیت و خیال. خالق آنها در خلق چنین شخصیتهایی مشخص است هدفی را دنبال میکند.این هدف نشان دادن درگیریهای درونی هر انسانی با خود خویشتن است. آنچه که واضحا مشخص است این است که سم لیک میخواسته شخصیتی را خلق کند تا مخاطب باچالش های زندگی وی بزرگ شود. هر شخصیتی فارغ از ظاهر گول زننده خویش, دارای باطنی است که اخلاقیات و ویژه گیهای درونی وی باعث میشود شخصیت وی و ظاهر وی شکل بگیرد. سم لیک یکی از بهترین اشخاصی است که میتواند به طور کامل درونیات یک شخصیت را شکل دهد. عواطف,احساسات,منطق,ترس,خشم,وظیفه و مسئولیت پذیری,درد,امید,تحمل و صبر و… اینها ویژه گیهایی است که سم به خوبی میتواند آنها را در یک شخصیت بروز دهد و آن را ارتقا بخشد. امروز قرار است راجع به کسی صحبت کنیم که قلم او و نوع تفکرات او مورد احترام تمامی مخاطبین و منتقدین و بازیسازان دنیا است. او عناوین بی شماری در رزومه کاری خویش ندارد ولی چند عنوانی را که در کارنامه دارد به اندازه تمام زندگینامه برخی بازیسازان و اندیشمندان ارزش دارد و البته او در خلق یک شخصیت با مشکلات درونی و چالش های زندگی مشهور است.

Sam Jarvi که حتما او را با نام سم لیک میشناسید متولد کشور فنلاند است. لقب لیک که در زبان انگلیسی به معنای دریاچه است برای او نامگذاری شده است و دقیقا به معنای همان Jarvi که در زبان فنلاندی میشود دریاچه ! او نویسنده و کارگردان و بعضا طراح مراحل و همچنین مشاور پروژه و نیز حتی ایفا گر نقش یک کاراکتر در دنیای بازیهای رایانه ای بوده است. او خالق دو کاراکتر بسیار عمیق و محبوب و مشهور با نام های مکس پین و آلن ویک در دنیای بازیها است. او زبان و ادبیات انگلیسی را در دانشگاه هلسینکی فنلاند به صورت آکادمیک فرا گرفت. او از دوستان نزدیک آقای پتری جارویلهتو که از بنیانگذاران شرکت Remedy Entertainment نیز میباشد, است.آشنایی این دو نفر باعث ایجاد یک همکاری دو جانبه برای تولید بازی رایانه ای شد. پتری نویسندگی عنوان اول تولیدی شرکتشان یعنی بازی Death Rally را به دستان سم سپرد. اما موفقیت چشمگیر کار سم و پتری در عنوان و عنوانهای دیگری آشکار شد. دو گانه مکس پین در این شرکت و بازی دیگری در سبک اکشن,دلهره و روانشناسانه یعنی آلن ویک! کار سم درواقع از عنوان مکس پین ۱ شروع شد. پتری با دیدن استعداد بالای سم کار کارگردانی,نویسندگی و حتی همکاری و مشاوره در بخش طراحی مراحل را به او سپرد. به دلیل اعضای بسیار کم و خلاصه بودجه ناچیز شرکت, تمام طراحی چهره و حرکات شخصیت اول بازی یعنی همان مکس پین از روی خود سم لیک برداشته و ضبط شد! پس شما در مکس پین ۱ چهره خود سم را میبینید و حتی در برخی نمایشگاهها مخاطبین از او میخواستند تا حالاتی از مکس را برای آنها اجرا کند مثلا حالت ناراحتی و یا عصبانیت و نگرانی! جالب است بدانید حتی برخی برنامه نویسان و کارمندان شرکت رمدی نیز ایفای نقش کردند زیرا همانطور که گفتیم بودجه کافی برای استخدام بازیگر نبود!

سم گاهگداری به سرودن شعر نیز میپردازد. پروژه مکس پین ۱ یکی از زیباترین و در عین حال عمیقترین و سیاهترین اتمسفرها و داستانها را در بین بازیها روایت کرد. نام بازی از نام شخصیت اول بازی گرفته شده بود. فضای سنگین و سیاه حالک بر بازی کاملا گیمر را در جو خود غرق میکرد. یک داستان تعاملی و وجود شخصیتهای فرعی جالب و جذاب. وجود خون,خیانت,مواد مخدر,مشروبات الکلی,قتل,جنایت,گلوله,فساد و فحشا, همه و همه چنان فضایی در بازی و نوع روایت داستان ایجاد کردند که شخصیت مکس پین کاملا توانست خود را در این بین نشان دهد. مکس خیلی خوب و زیبا به دستان سم توانست به یک اسطوره بدل شود. او به دنبال قاتلین همسر و فرزندش بود و در این بین همزمان با تاریکی و پلیدی و فساد نیز به مبارزه برخواست و همین مورد باعث شد تا آن تم انتقامی و کشت و کشتار وی به نوعی هدف قدیس گونه مبدل گردد. سم به خوبی توانست تعادل جالبی بین هدفی مقدس برای جامعه و مردم و همچنین هدفی مقدس و آرمانی برای شخصیت بازی,مخاطبین را پای سیستمشان میخکوب کند. تم سیاه و خاکستری همراه با خون و درد و رنجی را که سم توانسته بود در بازی ایجاد کند بسیار باب دل منتقدین و مخاطبین قرار گرفت و فروش بسیار خوب بازی در نسخه اول منجر به استخدام تیم کاملتر و حرفه ای تر و البته کارهای بهتر و وسیعتری در نسخه دوم شد. فیلمنامه بازی برای ۴ بار مانند عناوین سینمایی بازنویسی شد!

وسواس و دقت و ظرافت در دیالوگ ها و شخصیت پردازیها به خوبی در کار سم دیده میشد. اینگار او به این بازی به دید یک عنوان سینمایی ناب نگاه میکند. خلق مراحلی با تم سرد و بی روح و بیمارگونه و افسرده بسیار تاثیرگذار بود و شخصیت مکس پین بسیار قابل لمس بود و مخاطب میتوانست ارتباط خوبی را با آن برقرار کند. اما چند سال بعد نوبت به نسخه دوم عنوان مکس پین, یعنی مکس پین۲:سقوط مکس پین رسید. تیم کاملتر شده بود, فیلمنامه از فاز انتقامی و خشونت محز به سمت تم عاشقانه و وظیفه ای حرکت کرده بود! شرکت رمدی, آقای تیموتی گیبز که یکی از سرشناسان بازیگری در فنلاند بود را به استخدام خود درآورد و او ایفاگر نقش مکس پین در نسخه دوم شد تا سم در کار نویسندگی و کارگردانی خود بیشتر تمرکز کند و عنوان بهتری نسبت به نسخه قبلی تولید کنند. اما با این همه در محیط بازی ما کماکان تصاویری از سم را میدیدیم روی بیلبوردهای تبلیغاتی!

نکته جالبتر و مهمتری هم به شما بگویم آن هم اینکه شعر آهنگ پایانی بازی یعنی Late Goodbye نیز توسط خود سم سروده شده بود و حتما آن را شنیدید و دیدید که چه قدر پرمعنا و زیبا نوشته شده است. این آهنگ در بین مراحل بازی نیز شنیده میشد و برای گروه موسیقی مشهور و محبوب فنلاند یعنی Poets Of The Fall نوشته شده بود!

عنوان دوم از بازی مکس پین به نظر بنده یک انقلاب در صنعت داستان نویسی و شخصیت پردازی بود. یک عنوان کاملا سینمایی و ارزشی. معرفی تک تک شخصیتهای اصلی بازی و وارد شدن آنها به داستان به شکلی جالب و شیرین و همسو با روایت آرام ولی به شدت جذاب بازی. سم کار خود را به خوبی توانسته بود انجام دهد. عنوان مکس پین ۲ سقوط مکس پین نیز مورد نظر منتقدین و مخاطبین قرار گرفت و فروش بسیار بالایی کرد و نیز امتیازات بسیار بالایی را برای خود دست و پا کرد. دست تیم سازنده بسیار بازتر شده بود و نیز سم کاملا به کار خود واقف و آن اعتماد به نفس لازمه را یافته بود. اینقدر دو نسخه بازی موفق و چشمگیر بود تا عواملی دست به ساخت نسخه فیلم بازی بزنند که هرچند خیلی موفق نبودند ولی باز هم سم در کنار نویسنده فیلم کار مشاوره و پولیش کردن داستان را بر عهده داشت.

نوبت به خلق نسخه سوم بازی رسید ولی اینبار ساخت بازی به دستان راکستار افتاد و سم تنها به نوعی از دور ناظر داستان و شخصیت پردازی بازی بود و میشود گفت راکستار خیلی هم کارش بد از آب درنیامد و شخصیت خوبی را توانستند تولید بکنند. تم بازی از فاز سیاه نسخه اول و عشقی وظیفه ای نسخه دوم به سمت کاملا وظیفه ای حرکت کرده بود و خوب هم از کار درآمد. از نکات جالب سم قدرت بازی با احساسات و وارد شدن به عمق شخصیتی یک کاراکتر و زیر و رو کردن زندگی او,احساسات او,تصمیمات او و خلاصه بیان کردن واقعیات, تضادها,اشتباهات ملموس و روند نزولی و صعودی زندگی شخصیتش است. ما این مورد را در شخصیت مکس پین به وضوح میتوانیم لمس کنیم. ما وارد زندگی مکس میشویم, تصمیمات او را میبینیم, اشتباهاتش, سقوطش, احساساتش و حتی پریشان حالیش,عشقش,دوراهیهای زندگیش ما بین وظیفه و انتخاب معشوقه اش و خلاصه کلی واقعیت از زندگی درونی و پیرامون مکس. جدایی از شخصیت پردازی خوب سم میتوان به خلق اتمسفر گیرای بازیهایش اشاره کرد. وجود لایه هایی از فساد,سیاهی,تباهی در محیط اطراف جامعه و حتی خود جامعه و خیانت ها و رذالتهای موجود. نسخه تکمیلی و قسمت آخر از سه گانه بازی مکس پین به دستان شرکت راکستار گیمز سپرده شد ولی باز هم سم لیک دورادور ناظر بر داستان و فیلمنامه بازی بود و ابراز رضایت از آن میکرد! عنوان سوم هم بد از کار درنیامد و طرفداران خودش را بدست آورد هرچند مخاطبین دو نسخه قبلی از داستان وظیفه ای بازی چندان رضایت نداشتند و آنها همان محیط سرد و خفقان و انتقامی و البته با چاشنی عشق را میخواستند! سم بعد از حضور در ساخت و تولید عنوان های Death Rally و Max Payne و Max Payne: The Fall Of Max Payneاستارت کار جدیدی را زد.

سپردن ساخت قسمت سوم بازی مکس پین به راکستار گیمز بی دلیل نبوده است. جرقه دیگری در ذهن خوش فکر سم زده شده بود. سم وارد دنیای خیال وتوهم و مرز آن با دنیای واقعیت شده بود. باز هم خلق یک شخصیت جدید با احساسات و عواطف و منطقی جدید. او اینبار در ساخت بازی جدیدی با نام Alan Wake شرکت کرد. او داستان نویسنده ای را روایت میکند که بسیار مشهور است ولی به دلایلی دچار کم خوابی و بی خوابی شده و تصمیم میگیرد به همراه همسرش آلیس به شهر برایت فالز سفر کند تا کمی تفریح و استراحت کنند. اما اتفاقات عجیبی برای وی رخ میدهد. همسرش ناپدید میشود و او وارد یکسری اتفاقت جدیدی میشود. مردم شهر برایت فالز به نوعی شخصیتهای منفی داستانی میشوند که او هیچگاه آن را ننوشته و کامل نکرده است! آنها به آلن حمله میکنند و حال آلن بایستی از طریق نور و روشنایی با آنها (تاریکیها) مبارزه کند. گاهی آلن در میان پرده ها از خواب بیدار میشود. گاهی داستان را در حالت آشفتگی و مصرف کردن آرام بخشها بیان میکند و گاهی هم نه, واقعا بیدار و سرحال است! وجود پرده ای مابین خیال و خواب و واقعیت اینقدر شما را درگیر داستان بازی میکند که گویی در حال تماشای یک فیلم سینمایی بسیار شیک و جذاب نشسته اید. باز باید برای خلق شخصیتهای جدید و جالب به ویژه خود آلن و دوست همراه و فان او یعنی بری به سم تبریک گفت. بازی آلن ویک که از نام خود شخصیت بازی نیز عنوانش برگرفته شده است توانست نمرات بسیار خوب و جالبی را در بخش داستان از سایتها و مجلات معتبر دریافت کند. تجربه ناب یک عنوان اکشن دلهره با تم روانشناسانه جالب. تم روانشناسانه به این معنا بود که شما در متن بازی اینقدر گیج میشوید نمیدانید هم اکنون خواب هستید یا نه, اتفاقات واقعیت دارند و شما بیدارید یا نه! حتی انتهای بازی جا را برای قسمت دوم این بازی باز کرد و کاملا مشخص نشد آیا تمام اتفاقات خیال بوده است یا واقعیت!؟ حتی گاهی میشد به خود شخصیت آلن نیز شک کرد که او واقعی بوده است یا محصول خیالی از ذهن نویسنده ای دیگر با نام توماس زین!!

سم بعد از واگذاری نسخه سوم عنوان مشهور و محبوبش یعنی مکس پین به شرکت دیگری و همچنین خلق عنوان بسیار عمیق و تاثیرگذاری چون آلن ویک اینبار هم به سراغ تکمیل این عنوان نرفت و آن را به زمان دیگری موکول کرد تا پروژه دیگری را شکل دهد. اینقدر فکر و تصورات او قوی است که به راحتی قابلیت سوییچ و خلق شخصیتهای جدید را دارد. او اینبار به سراغ فرضیات زمان رفته است. دنیا چهار بعدی است و بعد چهارم زمان است. کنترل زمان ابزار حیاتی خواهد بود. فرضیاتی مبنی بر چهار بعدی بودن جهان مطرح شده بود. یعنی سه بعد طول,عرض و ارتفاع را در نظر داشته باشید و حالا بعد زمان را نیز بر آن اضافه کنید. اینبار سم دستش را روی نقطه حساسی از علم گذاشته است. فرمول جذاب و جالب انیشتین که میگوید اگر با سرعت نور حرت کنید زمان باز خواهد ایستاد! آیا سم میخواهد همچین روایتی از داستان را برای ما بازگو کند؟! قطعیت در مورد داستان بازی جدید او یعنی Quantum Break(شکست کوانتومی) این است که ما قرار است بازی با زمان را در مورد چند شخصیت داشته باشیم!

سم لیک شخصیت بسیار قابل احترام و تاثیرگذاری در دنیای بازیها بوده است. خلاقیت او و نوع خلق شخصیتها و عمیق بودن و نوع روایات زیبای داستانی او یکی از خاص ترین مواردی است که میتوان در دنیای بازیها به چشم دید و آن را لمس کرد. به راحتی میشود به بازیهای او اعتماد کرد و آن ها را با نهایت شوق و اشتیاق و تمرکز تجربه کرد. بایستی صبر کرد و دید عنوان جدید او در سال ۲۰۱۴ به صورت انحصاری بر روی کنسول Xone چه خواهد کرد. ولی چیزی که کاملا واضح و مبرهن است این است که سم لیک دریاچه ای از اعتماد,خلاقیت و تبحر است